Shanset e integrimit te Rusise ne Bashkimin Europian.

Veshtrimi historik

Bashkimi i Republikave Sovjetike Socialiste , ishte sipas kushtetutës shtet socialist që shtrihej në Euroazi prej vitit 1922 deri më 1991. Sidoqoftë, me përjashtim të disa periudha kalimtare në veçanti pas vdekjes së Leninit më 1924 dhe të Stalinit më 1953 ,Bashkimi Sovjetik ishte de facto diktaturë, me pushtet të përqendruar rreth Sekretarit të Përgjithshëm të Partisë Komuniste, që u bë parakusht për udhëheqje të vendit.


Dalë nga Perandoria Ruse pas Revolucionit Rus të 1917-ës dhe Luftës Civile Ruse (1918-1921), BRSS-ja ishte bashkim i disa republikave sovjetike, por sinekdoka Rusi — njësia federale më e madhe dhe mbizotëruese — vazhdoi të përdorej përgjatë gjithë ekzistencës së shtetit. Kufijtë gjeografikë të BRSS-së ndryshuan me kohë, por pas aneksimeve madhore territoriale të vendeve baltike, Polonisë dhe Besarabisë, si dhe territoreve të tjera gjatë Luftës së Dytë Botërore, prej 1945 deri në shpërbërje, kufijtë përputheshin me ata të Rusisë së vonë perandorake, me përjashtim të Polonisë, gati gjithë Finlandës dhe Alaskës. Bashkimi Sovjetik shërbeu si model parësor për shtete të ardhshme komuniste gjatë Luftës së Ftohtë; qeverisja dhe organizimi politik i vendit përkufizoheshin nga partia e vetme politike, Partia Komuniste e Bashkimit Sovjetik.

Prej 1945 deri në shpërbërje më 1991 — periudha e njohur si Lufta e Ftohtë — Bashkimi Sovjetik dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës ishin dy superfuqitë botërore që mbizotëruan agjendën botërore të politikave ekonomike, punëve të jashtme, operacioneve ushtarake, këmbimeve kulturore, përparimeve shkencore, përfshirë këtu edhe nisjen e eksplorimit të gjithësisë, si dhe garave sportive (olimpiadave dhe kampionateve të ndryshme botërore).

Themeluar fillimisht si bashkim i katër republikave sovjetike socialiste, BRSS-ja u nda në 15 "republika bashkimi" më 1956.Sipas Kushtetutës bashkimi Sovjetik ishte Bashkësisë Shtetërore Shumë Nacionale Komuniste e cila kuptohej si diktaturë e proletariatit dhe që paraqitej me veprime totalitare me ndikime të ndryshme.Bashkimi Sovjetik kishte futur thellë sistemin shtetëror një partiakë që nga 1924-ta i cili ishte centralizuar dhe diktonte administratën, ekonominë dhe sistemin qeverisës.


Momente te rendesishme ne historine Ruse:

1917-Revolucioni Rus dhe ne mars te 1918 - Nënshkruhet marrëveshja e paqes me të cilën Bashkimi Sovjetik heq dorë nga sundimi në Poloni, vendet Baltike, Ukrainë, Finlandë dhe nga vendet e kërkuara në Kazakistan nga ana e Turqisë. Pas ndarjes së Bashkimit Sovjetik, Federata e Pavarur Ruse hyri si një fuqi e madhe në skenën ndërkombëtare, duke u konsideruar madje si një superfuqi energjetike. Rusia konsiderohet si pasardhësja e Bashkimit Sovjetik në çështjet diplomatike dhe është anëtare e përhershme e Këshillit të Sigurisë së Kombeve të Bashkuara.

Është gjithashtu një prej pesë shteteve që zoteron arme berthamore ne mase.
1920 Bashkimi Sovjetik nënshkruan marrëveshjen për paqe me Estonin, Letonin dhe Finlandën, armëpushimin me Poloninë me të cilën edhe ri-tërheq kufirin.
1990-Presidenti Boris Yelsin i zgjedhur drejtpërdrejtë me një mandat pesëvjeçar kishte një funksion të fuqishëm dhe merrte pozitën më të lartë, funksionin e kryetarit të shtetit.Me fshirjen e të drejtës udhëheqëse të Partisë Komuniste të BRSS-së nga Kushtetuta, po në kete vit u krijuan rrethanat e krijimit të sistemit shumëpartiak. E drejta kushtetuese e BRSS-së, 15 republikat i shikonte si shtete të pavarura me të drejtë shkëputjeje, në të vërtet gjitha kompetencat gjendeshin në duar të Bashkësisë, shteti dhe kisha ishin të ndara. Kushtetuta i garantonte qytetarëve lirinë fetare.

Rusia per vitet te tera eshte eshte sunduar nga pushtetare totalitariste,sa politiken e tyre te mavijosur e shperndane edhe ne vendet e tjera te ballkanit perendimor e jo vetem kaq por edhe kudo gjetke ne tokat qe pushtuan sollen me vete luften vrastare dhe rrymen idealiste te ushqyer me frymen totalitare, qe nga revulicioni Rus i 1917, e me simpatizane te tjere pasardhes te Leninit qe sot e kesaj dite qeverisin me po aq vrazhdesi sa vete egzistenca e tyre.
Edhe pse ndarja e republikave nuk solli risi,lloji i qeverisjes perfhshinte diktaturen ushtarake,sundimin dhe kontrollin e partise,sundimin e nje partie e forma te tjera te larmishme te demokracise shumepartiake edhe pse ne menyre formale dhe fiktive sherbejne.


Masat e fundit të Kremlinit kundër medias së pavarur dhe partive politike si dhe kundër organizatave joqeveritare shihet jashtë vendit si lëvizje drejt autoritarizmit. Ish këshilltari i sigurimit kombëtar amerikan Zbigniew Brzezinski thotë se kjo e shqetëson thellë dhe paralajmëron qeverisje qe nuk paraqet asgje me teper vecse një regjim më të ashpër dhe më autoritar.
Rruga e anetaresimit te Rusise drejt shteteve te bashkuara te Evropes nuk perben pengese per vete vendet anetare te BE perkundrazi dyert jane te hapura per cdo vend i cili shpheh deshire per tu bere pjese e tij krahas permbyshjes se disa kritereve qe ne nje menyre apo nje tjeter te gjithe vendet anatare i kane permbushur.Nje shtet,federate apo sidoqofte ky duhet tu siguroje bashkekombasve te vet paqe ,perparim , stabilitet te qendrueshem ne vend.


Te garantoje jetesen e te gjithe njerezve siguri dhe liri,te respektoje lirite dhe te drejtat themelore te njeriut,te respektoje te drejtat e mionoriteteve,lirine e fjales,shtypit ,multietnitetin ,fene ,
te kaperceje kufinjte gjeografike dhe te ruaje diversitetin kulturor Rus.
Rusia ka nenshkruar nje sere traktatesh :
Traktati i Antarktikut (1959),nje prej traktateve te para shumepaleshe qe lidht me mjedisin.

Ai ndalon veprimtarine ushtarake ne Antarktike si dhe pranine e armeve berthamore,ose te mbeturinave berthamore atje,le menjeane kerkesat tokesore te ketij kontinenti dhe vendos nje regjim per kryerjen e kerkimeve shkencore.
Traktatet per kufizimin e armeve strategjike(1972),vendosen kufizime tavan per zhvillimin e armeve strategjike,Amerikane e Sovjetike
Traktati per mosperhapjen e armeve berthamore(1968)
Nderkohe qe Rusia do te ndermarre nje sere nismash te ndryshme ne kuadrin e anetaresimit ne familjen e madhe te Bashkimit Europian do te jete serish procesesh qe do ta bejne te mendoje Rusine perpara se te ndermarre nje vendim te tille.
Ndonese nje vend me nje ekonomi te madhe ,industri tejet te zhvilluar, ushtarake,aeronautike,detare, me agrikulture te larmishme qe e favorizon edhe vete pozita gjeografike .

A eshte Rusia federata qe respekton te drejtat e njeriut?
Ndonese Rusia eshte pjese perberese permanente e 5 shteteteve me te medha te botes ne Keshillin e Sigurimit qe deklarojne siguri dhe rend ne te gjithe boten kjo qeveri eshte shkelese e te drejtave universale te drejtave te njeriut dhe kete e deshmojne kampingjet ,burgjet,ofensivat e ndryshme kunder popullit cecen ,kunder republikave autonome te Azerbajxhan ,uzberkistan,gjeorgji etj.Edhe pse justifikimet vijne me faktin se ne jemi brenda territoreve tona,kjo perben nje shkelje flagrante te te normave dhe marredhenieve nderkombetare.


Deklarata e pergjithshme e te drejtave te njeriut i ka rrenjet ne parimin sipas te cilit,shkeljet e te drejtave te njeriut,prishin rendin nderkombetar ndonese shkelesit e te drejtave te njeriut justifikohen me pretendimin e mosnderhyrjes “ne punet e brendshme te shteteve”pasi kjo perben shkelje te sovranitetit.
Por a eshte e gatshme Duma qe te perafroje legjislacionin kombetare me ate te perafrimit te kombeve tjera te Bashkimit Europian?
Kjo varet nga vullneti politik i vete qeverise Ruse e cila mund ta lehtesoje kete proccess te madh dhe gjigand sa do te perbente vertet nje kthese ne historine e popullit Rus dhe do trumpetonte nje here e pergjithmone ate ne shenje te bashkimit te solidaritetit me vendet anetare te BE

A eshte Russia e gatshme te solidarizohet me idene e afrimit ne BE ?
Cdo vend qe cilesohet si i tille duhet te permbushe disa kritere ,politike, ekonomike, te jete shtet i se drejtes te respektoje te drejtat qytetare dhe politike te ngre kapacitete per zbatimin e standarteve Europiane si dhe perafrimin e legjislacionit vendas me ate komunitar.


Rusia formalisht federata Ruse,ka shfaqur nje ndryshim serioz ne forcimin e sistemit politik, pasi zhvilloi zgjedhjet presidenciale ne 9 mars 2008 me nje parlament te ri ajo shfaqi shenja te stabilitetit ne vend. Nëse vertet procesi zgjedhor ishte transparent dhe i drejtë, rusët do të bëheshin dëshmitarë të një kalimi demokratik të pushtetit si asnjëherë më parë.Sidoqofte qe ne ate kohe politika Ruse filloi te debatoje mbi te ardhmen e sistemit politik,duke iu perngjare stilit demokrat perendimor por edhe pse te ndikuar nga tradita politike autoritarizmin e te qenurit i hapur me alternativa te ndryshme.Khahasuar me vitet e meparshme akoma lene per te deshiruar forcimi politik, ndarja e pushtetit legjislativ nga ai ekzekutiv ku ne Rusi shfaqen ne thelb te papajtueshme nga ku njera pale pasqyron reformim dhe nga ana tjeter dhoma e ulet e parlamentit paraqitet shume nacionaliste dhe kunder reformave te ndjekura.

"Politika qe po ndiqet në një farë mase nuk perben një hap drejt institucionalizimit të demokracisë. Procesi do të kërkojë kohë edhe nëse zyrtaret e Republikes Sovjetike do te shprehin deshiren per anataresim ne BE kjo në vetvete do të ishte një hap përpara per te gjithe historine ruse,dhe do sherbente si nje triuf per te rinjte dhe ndarjen e vlereave me qytetaret Evropian. Kjo duhet pranuar, edhe nëse procesi i zgjedhjes së pasardhësit të tij nuk është përgjithësisht demokratik."
Rusia ne lidhje me vendet e rajonit marredheniet paraqiten serish problematike lidhur me Ukrahinen,republikat Gjeorgji, Ceceni,Azberkistan.Eshte nje monopol i vertete persa i perket gazit ,nga ku eshte furnizuesi i nje pjese te mire te Evropes dhe vendeve balltike,Estoni,Lituani.
Ndofta disa nga ish republikat autonome te saj qe tashme kane marre pavaresine ,anetare te BE do ta konsiderojne Russine te papajtueshme per shtetet e bashkuara te Europes,por edhe pse kane pasur nje te kaluar jo shume miqesore nderkufitare kjo varet dhe se sa te hapur do te qendroje vullneti politikberes ,sa ato jane te gatshem per te ndervepruar duke u bazuar edhe ne stabilitetin rajonal,pasi perben nje nder kritetet e permbushjes se disa nga rregullat e pranimit te nje vendi qe do te afrohet ne aplikimin e fteses si vend anatare i Bashkimit Europian.
Proceset e integrimit ne Europe e ne vende te tjera po i bejne kufijte shteterore me te pershkueshem per njerezit ,mallrat e idete,cka rrit ndervartesine.Bashkimi Evropian po e thellon integrimin ekonomik nderkohe qe po mendon te zgjerohet ne drejtim te Lindjes por edhe ne kahe te ndryshme me qellim stabilitet nderajonal,ekonomi e forcuar.

Reforma te thella jane ndermarre ne fushen e edukimit vecanerisht ne politikat orientuese shkollore ,reforma te reja ne kurrikulat Ruse dhe sidomos pas ardhjes ne pushtet te Dimitri Metvedev nga ku vleresohen si prioritare standartet e edukimit.
Shendetesia ne investigimet e fundit te bera nga vezhgues te ndryshem theksohet se vdekshmeria ne Rusi ka qene efektivisht me e ndaluar ne periudhat e sundimit Sovjetik totalitar.

Edhe pse ne vitet e pluralizmit me kujtohet dikush qe tha:
“Secili vend meriton qeverine qe ka” une mendoj se ndergjegjesimi i njerezve dhe i politikaneve do ti ndryshonte faqen totalitariste shekullare te Rusise.